Schadenfreude başkalarının acılarına, talihsizliklerine sevinmek anlamına gelen Almanca bir kelime. Türkçe karşılığı yok ama benim Vahvahneşesi şeklinde bir önerim olmuştu, henüz kitlelere yayıldı diyemem.
Ajda Pekkan-Fikret Şeneş’ten başlayarak Serdem Coşkun-Demet Akalın ekseninde benzer temalar arasında daha önce dolandım. Fakat belki tesadüf belki içselleştirdiğim kalıplar, bu örneklerin tamamı kadındı. Sanki erkekler sevdiklerine hiç kötü şans dilemezdi, başkalarının kişisel acılarına adalet yerini bulmuş gibi pis pis sevinmezdi.
Bir zamanlar ne şık giyinirdin
Zavallıların önüne iki kuruş atardın, değil mi?
“Dikkat et taş bebek, düşeceksin” derlerdi
Şaka sandın
Herkese nasıl da gülerdin.
Ama şimdi öyle atıp tutmuyorsun
Şimdi öyle gururlu bakmıyorsun
Bir sonraki öğününün derdindesin.
NASIL HİSSETTİRİYOR?
NASIL HİSSETTİRİYOR?
Evsiz olmak
Bir meçhul gibi.
Yuvarlanan taş gibi.
Bob Dylan’ın bu şarkıyı bir süre beraber olduğu Edie Sedgwick’e yazdığı yönünde bir söylenti var, tabii ki asla kanıtlanamayan. Edie Sedgwick, Warhol tayfasından güzel, sosyetik, popüler bir genç kadın. 60’larda bir ara fırtınalar estirdikten sonra uyuşturucu, ruhsal sıkıntılar ve abuk subuk insanlar ağında debelenip 1971’de intihar olup olmadığı belirlenemeyen bir şekilde ölüyor.
Şarkının Edie Sedgwick ile ilgili olup olmadığı belli değil, bunun kronolojik olarak imkansızlığını iddia edenler var. Orası doğru olabilir. Fakat şarkıyı Bob Dylan’ın aslında kendisine yazdığı gibi bir teori de var – ki bence külahıma anlat kategorisinden. Sözlerin bir kadına hitaben yazıldığı, kadının genç, güzel ve ayrıcalıklı olduğu ve bir noktada bunları kaybettiği açık. Bob Dylan’ın her şeyini kaybetmiş bir kadın karşısında, sırf kadın öncesinde paralı ve güzel diye NASILMIŞ! NASILMIŞ HA! diye anırmasını büyük ustaya yakıştıramamış olacaklar herhalde, anlayabiliyorum. *Mikrofonu havadan yere bırakır*
Mikrofonu yerden kaldırıp öpüp başıma koyuyorum çünkü aklıma bir şey daha geldi. Bir spekülasyonluk daha yerimiz varsa şunu diyeceğim: bu vahvahneşesini biraz olsun haklı çıkaracak sebep kızın düşüşü öncesi başkalarını hor görmüş olması ise… bence şarkının yazılma sebebi kızın başkalarına karşı davranışı falan değil, asıl ve bizzat Bob Dylan’ı yeterince sevmemiş olması. D. Akalın, S. Coşkun, A. Pekkan kadar açık ifade edemese de şarkının yeşerdiği tohum bu.
Yukarıdaki görsel şarkının Rolling Stones coverının videosundan, oyuncu Patricia Arquette. Bob Dylan kendi versiyonunu internetten kazımış dolayısıyla şarkıyı dinlemek isterseniz yine Rolling Stones versiyonuna yönlendirebiliyorum:
