Alan Braid’ın 18 Eylül’de Washington Post’ta yayımlanan “Why I Violated Texas’s Extreme Abortion Law” başlıklı yazısının çevirisidir.
Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi’nin aldığı 1973 yılındaki Roe v. Wade kararından beri kadınların kürtaja erişimi anayasal hak statüsünde. Bu karar esas olarak ABD Anayasa’sının 14. Ek Maddesi’ne, yani bütün vatandaşların haklarının eşit korunması prensibine dayanıyor. Amerika’daki her eyaletse bu hakkın özünü ortadan kaldırmayacak şekilde düzenlemeler yapmakta serbest. Lakin, Cumhuriyetçi eyaletlerin ortaya koyduğu düzenlemeler, çeşitli kisveler altında kürtaja erişimi zorlaştıran, hak ihlali olarak görülebilecek nitelikte.
1 Eylül’de yürürlüğe giren Teksas’ın yeni kürtaj yasası (S.B. 8), embriyonun kalp atışlarının duyulması anından itibaren, yaklaşık olarak hamileliğin altıncı haftasından sonra, kürtajı yasaklıyor. Bu, çoğu kişi için hamile olduklarının bile farkında olmadıkları bir süreye tekabül ediyor. Yeni yasa, tecavüz veya ensestten kaynaklanan hamilelikler için de hiçbir istisnaya yer tanımıyor. ABD Yüksek Mahkemesi yasanın 1 Eylül’de yürürlüğe girmesinin engellenmesi için bir önceki gece yapılan acil başvuruyu reddetmişti. Bu yasayla birlikte, Teksas’ta sağlık merkezi çalışanına, kürtaj sağlayıcısına veya altı hafta sonra birinin kürtaja erişmesine yardımcı olan herhangi bir kişiye dava açan herkes, dava edilen kişi tarafından ödenmek üzere en az 10 bin dolar ile ödüllendirilecek. Yeni Teksas kürtaj yasasının diğer eyaletlerdeki kısıtlayıcı yasalardan en büyük farkı, dava açma hakkını yalnızca devlet kurumlarına değil, vatandaşlara da tanıması.
Hastalarına kürtaj yapmayı sürdüren Alan Braid, 18 Eylül’de The Washington Post’ta kaleme aldığı yazısında Teksas’ın aşırı kürtaj yasasını niçin ihlal ettiğini ve kürtaj sağlayıcıları bakımından yeni yasanın ne ifade ettiğini dile getirdi. 1973’ten bu yana kazanılmış olan kürtaja erişim hakkına böylesi sınırlayıcı bir yasayla ket vuran yeni yasayı, büyük bir cesaretle ihlal eden Alain Braid’ın yazısını sizler için Türkçe’ye çevirdik.
Teksas Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan hemen sonra 1 Temmuz 1972’de San Antonio Hastanesi’nde Kadın Doğum ve Jinekoloji ihtisasıma başladım.
O zamanlar, psikiyatrist bir kadının intihara meyilli olduğunu tasdik etmedikçe kürtaj Teksas’ta fiilen yasadışıydı. Kadınların parası varsa onları Colorado, Kaliforniya veya New York’taki kliniklere yönlendirirdik. Gerisi için kendi başlarınaydılar. Bazıları ise sınırı geçerek Meksika’ya giderdi.
O yıl hastanede üç gencin yasadışı kürtaj nedeniyle öldüğünü gördüm. Birini asla unutmayacağım; acil servise geldiğinde vajinal boşluğu paçavralarla doluydu ve birkaç gün sonra septik bir enfeksiyonun neden olduğu ağır organ yetmezliğinden hayatını kaybetti.
Teksas Tıp Fakültesi’nde bize kürtajın kadın sağlığı hizmetlerinin ayrılmaz bir parçası olduğu öğretilmişti. ABD Yüksek Mahkeme’sinin 1973’te Roe v. Wade davasında kürtajı anayasal bir hak olarak kabul etmesi eğitimini aldığım işi yapmamı sağladı.
Sonraki 45 yıl boyunca -Hava Kuvvetleri’nde bulunduğum iki yıl hariç- Teksas’ta kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı yaptım. Pap smear, pelvik muayene ve gebelik kontrolleri yapıyordum. 10 binden fazla bebeğin doğumunda bulunuyor, Houston’da, San Antonio’da açtığım kliniklerde ve Oklahoma’daki bir başka klinikte kürtaj bakımı sağlıyordum.
Ancak her şey bu ay değişti. S.B. 8 olarak bilinen yeni bir Teksas yasası, yaklaşık olarak hamileliğin altıncı haftasından sonra gerçekleşecek herhangi bir kürtajı fiilen yasakladı. Bu yasa, sağladığımız kürtaj hizmetlerinin yaklaşık yüzde 80’ini uygulanmaz hale getirdi. Yeni yasayı ihlal ettiğimden şüphelenen herkes bana en az 10 bin dolarlık tazminat davası açabilir ve kliniğime hasta getiren şoför de dahil olmak üzere, 6 haftalık yeni sınırı aşan kişiye kürtaj yaptırmasında yardımcı olan herkesi dava edebilir
Bu benim için yine yeni yeniden 1972’ye dönmek demek.
Bu nedenle de 6 Eylül sabahı, henüz ilk üç ayında olmasına rağmen eyaletin yeni getirdiği 6 haftalık sınırı aşan bir kadına kürtaj hizmeti sağladım. Tüm hastalara olduğu gibi bu hastaya da bakmakla yükümlü olduğumu ve bu bakımı almanın bir kadın için temel bir hak olduğunu düşündüğümden görevimi yerine getirdim.
Hukuki sonuçları olabileceğini biliyordum ancak bariz şekilde anayasaya aykırı olan bu yasa sınanmadan Teksas’ın yanına kâr kalsın istemedim.
Kliniğimize gelen birisine neden geldiğini asla sormasak da sıklıkla sebebini söylerler: Okullarını bitiriyorlardır ya da halihazırda üç çocukları vardır; istismarcı bir ilişki içindedirler ya da doğru zaman değildir. Gelenlerin çoğu anne. Çoğu 18-30 yaş arası. Birçoğu ekonomik olarak güç durumda -yarısından fazlası da bizden bir şekilde ekonomik destek görüyor.
Ayda pek çok kez, bir kadın gelip tecavüze uğradığı için kürtaj yaptırdığını söylüyor. Genellikle etmeseler de bazen durumu polise ihbar ediyorlar. Teksas’ın yeni yasası tecavüz veya ensest için hiçbir istisna tanımıyor.
S.B. 8’den önce bile Teksas, ülkedeki en kısıtlayıcı kürtaj yasalarından birine sahipti. Buna 24 saatlik bir bekleme süresi de dahil. Yani bir kadının kliniğimize en az iki ziyaret yapması gerekir. Ultrason zorunludur. Mahkeme onayı olmadığı sürece, reşit olmayanlar için ebeveyn izni gereklidir.
Yine de kısıtlamalara rağmen, 22 haftalık yasal sınıra kadar her zaman şefkatli bakım sağlamaya devam edebildik. Bu daha fazla personel almak anlamına geliyordu, her şey daha çok vakit alıyordu ama yine de başarmıştık.
Ta ki 1 Eylül’e dek.
1 Eylül’den bu yana, hastalarımızın çoğunun gebelikleri kürtaj görebilmeleri için fazla ilerlemiş durumda. Onlara, genellikle yaklaşık altı hafta sonunda çekilen bir ultrasonda kardiyak aktivitenin varlığını görmezsek, ki çoğu insan bu süreçte hamile olduklarını bile bilmezler, hizmet sunabileceğimizi söylüyorum. Orada yatıp kaderlerini duymayı beklerken yaşanan gerginlik dayanılmaz.
Kardiyak aktivite tespit edersek onları eyalet dışına yönlendirmek zorundayız. Kanun yürürlüğe girdiğinden beri konuştuğum kadınlardan biri 42 yaşında. Üçü 12 yaşından küçük, dört çocuğu var. Ona Oklahoma’ya gidebileceğini söyledim. Oklahoma’ya gidiş tek yön, dokuz saatlik bir yolculuk. Finansman konusunda da yardımcı olabileceğimizi açıkladım. Onu özel jetle uçursak bile gidemeyeceğini söyledi. “Çocuklarıma kim bakacak?” diye sordu. “Peki ya işim? İşi bırakamam.”
Yeni belirlenen yasal sınırın ötesinde kürtaj gerçekleştirerek kişisel bir risk aldığımı anlıyorum, ancak bu sonuna dek inandığım bir şey. Üreme Hakları Merkezi tarafından temsil edilen kliniklerim, S.B. 8. kanunu durdurabilmek için devam eden bir federal davada davacılar arasında.
Kızlarım, kız torunlarım ve yeğenlerim var. Kürtajın sağlık hizmetlerinin önemli bir parçası olduğuna inanıyorum. Son 50 yılımı hastaları tedavi ederek ve onlara yardımcı olarak geçirdim. Arkama yaslanıp 1972’ye dönüşümüzü izlemeyeceğim.
Ana görsel: Sergio Flores/Getty Images.
