Halit Ziya’nın göz ardı edilişinde en çok milliyetçiliğin etkisi olduğunu söylemek gerekir. Halit Ziya’nın romanı bıraktığı yıllar tam da milliyetçiliğin yükselişe geçtiği yıllardır.
“Hayatta yüksek şeylere meftun olmuş gözler gibi aşağıdan yukarıya yağıyor.”
Oğuz Atay Halit Ziya’yla kendisinin “akrabalığını” anlatıyor.
Bilememe haliyle tekil, biricik deneyimlerinden başkasına erişemeyen, yalnız kalan bir bakışın ötekileriyle kuracağı ilişkiye ne olacağı sorusundan beslenir Halid Ziya yazısı.
Halit Ziya’nın neredeyse bütün karakterleri şiddetli arzu, onun deyişiyle “şedit arzu”yla maluldür.