Yeni Şafak gazetesinde 24 Mayıs 2012’de yayınlanan bir bilim/sağlık haberini inceleyelim:
Evet, haber henüz ikinci cümlede bomba etkisi yaratacak şekilde konuya giriyor:
”…doktor Öztekin, tedavi sürecine başlamadan önce geniş çaplı bir araştırma yapmış. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in hadis- şeriflerinden yola çıkan doktor, “Hadislerde ismid sürmesinden, mantar suyundan ve baldan söz ediliyor. Efendimiz ‘Yatacağınız zaman ismid denilen sürmeyi gözünüze sürün. Zira o, sürmelerinizin en hayırlısıdır. Göze parlaklık verip (görmeyi netleştirip), saçı (kirpiği) bitirir’ diyor. Benim de çıkış noktam bu oldu” diye belirtiyor. ”
Kısaca özetlemek gerekirse, göz doktoru sayın Öztekin, çeşitli göz hastalıklarında ilaç kullanımından daha etkili olduğunu iddia ettiği geleneksel ismid sürmesinin faydalarını anlatıyor, bu bilimsel kanısına da bir hadisten yola çıkarak vardığını belirtiyor. Daha önce belirttiğimiz gibi, Yeni Şafak bilim haberlerinde ‘Türk-İslam değerlerinin binbir derde şifa olması’ alt-metni oldukça öne çıkıyor. Yine de fair-play’den ödün vermek istemeyiz. Tarafsız bir değerlendirme yapmak gerekirse, birçok bilimsel araştırmacı, çeşitli kaynaklardan ilham alabilir, hadisler de bu ilham noktalarından biri olabilir elbette. Fakat bu haber bir bilim haberiyse, daha da korkuncu, bu tıbbi bir tedaviyse, hadisin sadece ilham noktasında kalması, araştırmacının yolun geri kalanına bilimsel çerçevede devam etmesi gerekir. İsmid (ing: antimony) sürmesi ile, ışık hassasiyetinden sarı nokta hastalığına, katarakttan konjonktivite birçok göz sorununa şifa bulduğunu iddia eden doktorumuzun tıbbi argümanları, belki nobel ödülü veya akademik bir ünvanı değil ama, kendisine blogumuzda bu değerli sayfayı kazandırdı.
İsmid, veya diğer isimleriyle antimon veya kohl, Arap ülkelerinde kullanımı yaygın olan geleneksel bir sürme. İslamiyet’in ilk zamanlarında kullanıldığı gibi, eski Mısır’da da milattan önce 3000 yılından itibaren kullanıldığı bilinir. Madem konumuz bilim, habere dönelım:
”Sürmenin faydaları saymakla bitmiyor. Öztekin diğer faydaları ise şöyle sıralıyor: “Peygamber sünneti unutulmuş ama bu sürme görme keskinliğini artırıyor. Özellikle erken yaşlarda kullanılmaya başlanırsa, yaşlılıkta sarı nokta hastalığı görülmüyor. Kataraktın da gelişimini engelliyor.” ”
Kısa bir araştırmadan sonra, bu konuda Dr. Öztekin’in yayınladığı tıbbi bir çalışma bulamadık. Haberin sonunda da, doktorun bu tedaviyi son 1 yıldır uyguladığını okuduk. Demek ki sürmenin, haberde yazıldığı gibi ‘‘özellikle erken yaşlarda kullanılmaya başlanırsa…” hastalıkların gidişatında önleyici rol oynaması iddiası, literatürde daha önce yapılan deneylere dayandırılmış olmalı. Hemen ismid sürmesi ile ilgili akademik bir tarama yaptık. Malesef, bahsedilen tıbbi faydaları gösteren bir çalışma yok. Fakat ismid sürmesinin sürekli kullanımının kanda kurşun zehirlenmesi dahil birçok yan etkisinin olduğunu gösteren makalelerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
Kohl (surma): a toxic traditional eye cosmetic study in Saudi Arabia.
Al-Ashban RM, Aslam M, Shah AH.
Public Health. 2004 Jun;118(4):292-8.
Al-Ashban RM, Aslam M, Shah AH.
Public Health. 2004 Jun;118(4):292-8.
Kohl: a hazardous eyeliner.
al-Hazzaa SA, Krahn PM.
Int Ophthalmol. 1995;19(2):83-8.
al-Hazzaa SA, Krahn PM.
Int Ophthalmol. 1995;19(2):83-8.
Kohl: a lead-hazardous eye makeup from the Third World to the First World.
Parry C, Eaton J.
Environ Health Perspect. 1991 Aug;94:121-3.
Parry C, Eaton J.
Environ Health Perspect. 1991 Aug;94:121-3.
Cytotoxicity and mutagenicity of ‘Al-Kohl’, an eye cosmetic commonly used in Jordan.
Alkofahi AS, Abdelaziz AA, Mahmoud II.
J Clin Pharm Ther. 1989 Dec;14(6):443-50.
Alkofahi AS, Abdelaziz AA, Mahmoud II.
J Clin Pharm Ther. 1989 Dec;14(6):443-50.
Hazards of a traditional eye-cosmetic–SURMA.
Haq I, Khan C.
J Pak Med Assoc. 1982 Jan;32(1):7-8.
Haq I, Khan C.
J Pak Med Assoc. 1982 Jan;32(1):7-8.
No abstract available.Surma and blood lead concentrations. Green SD, Lealman GT, Aslam M, Davies SS.
Kısacası, Dr. Öztekin 1 yıl gibi kısa bir zaman zarfında, tamamen kontrolsüz, hastalarını denek olarak kullandığı bir çalışmanın ardından araştırmasının sonuçlarını tıp dünyasına şöyle duyurmakta bir sakınca görmüyor:
“Senelerdir ilaç tedavisi gören ve bir sonuca ulaşamayan hastalarım şu an bana ‘Sanki yeniden doğmuş gibiyiz, gözlerimiz çok net görüyor’ diyerek teşekkürlerini iletiyorlar”
Biz de önce Dr. Öztekin’e, ardından bu titiz haber için Yeni Şafak’a teşekkürlerimizi iletiyoruz.
