Ünlü yazar Philip Roth, İnsan Lekesi romanının Wikipedia sayfasında doğru olmayan bir bilgiye rastlayınca değiştirilmesini istiyor. Wikipedia’dan “Kusura bakmayın, romanın yazarı olabilirsiniz ama bizim gene de ikincil bir kaynağa ihtiyacımız var” cevabını alınca da dellenip New Yorker dergisi vasıtasıyla Wikipedia’ya iki bin sayfalık bir açık şikayet mektubu döşeniyor. Mektup o kadar, ama o kadar ayrıntılı ve uzun ki, on apartman yöneticisi, beş emekli edebiyat öğretmeni, iki albay emeklisi gücünde. İnsan Lekesi romanının yazar Anatole Broyard’ın hayatından esinlenerek yazıldığı bilgisini çürütmek için yazılan elli bin paragrafı okurken insanın siniri bozuluyor, “Dur su getireyim, o kadar önemli değil, tansiyonunu zıplatacaksın” diyesi geliyor.
Az kaynaklı, doğrulanmış bilgilerin zamanında doğmuş Roth’un internetin milyon ağızlı, yaygaracı ve dedikoducu bilgi yayma yöntemini anlaması tabii ki mümkün değil. Mektup bu yüzden roman hakkındaki şu ya da bu bilgi ya da Wikipedia’nın aptal bürokrasisi bir yana, kuşaklararası konuşan bir geleceğe müşteri şikayet formu aslında.
Mektubun başı ve sonunun çevirisi aşağıda:
Sevgili Wikipedia,
Ben Philip Roth. Yakın zamanda ilk defa romanım İnsan Lekesi’nin tartışıldığı Wikipedia sayfasını okudum. Sayfa, kaldırılmasını rica ettiğim çok yanlış bir bilgi içeriyor. Sözkonusu bilgi Wikipedia’ya gerçekler dünyasından değil, edebiyat dedikodularının vızıltıları vasıtasıyla girmiş – İçinde hiçbir gerçeklik payı yok.
Fakat buna rağmen, resmi bir aracı sayesinde Wikipedia’dan bu bilgi ve iki diğer yanlış ifadenin sayfadan kaldırılmasını istediğim zaman aracım “İngilizce Wikipedia Yöneticisi” tarafından ben, Philip Roth’un güvenilir bir bilgi kaynağı olmadığım cevabını aldı. 25 Ağustos tarihli mektup şöyle diyordu: “Bir yazar, kendi yapıtının en büyük otoritesidir dediğinizin farkındayız, fakat gene de ikinci bir kaynağa ihtiyacımız var.”
Bu açık mektubun gerekliliği bu şekilde doğdu. Gerekli değişikliği normal kanallarla yapamadığımdan, daha başka ne yapacağımı bilmiyorum.
…
(Bu arada elli bin paragraf boyunca romanın nasıl Anatole Boyard’la hiçbir ilgisi olmadığını, asıl esin kaynağının Princeton’lı bir arkadaşının yaşadığı bir olay olduğunu anlatıyor. Arada uyuyup uyanıyoruz, Roth’un mektubu devam ediyor, ekmek almaya çıkıyoruz, döndüğümüzde de bitmemiş. O kadar ayrıntılı.)
…
Roman yazarlığı, bir mış-muş oyunudur. Bu kitabı yazmadan önce bildiğim romancıların neredeyse hepsi gibi, ben de Henry James’in “mikrop” olarak adlandırdığı şeyi kaptım. Mikrop, Mel Tumin’in Princeton’da yaşadığı garipliğin hikayesiydi. Ben de oyuna daldım ve Faunia Farley, Les Farley, Coleman Silk karakterlerini, Coleman’ın aile tarihini, gençliğindeki kızarkadaşlarını, kısa boksörlük kariyerini, dekanlık seviyesine yükseldiği üniversiteyi, onu seven ve sevmeyen meslektaşlarını, uzmanlık alanını, şeytani karısını, çocuklarını, kitabın sonunda en büyük yargılayıcısı olan okul öğretmeni ablası Ernestine’i, kızgın ve kendisini onaylamayan abisini ve bunun gibi beş bin kadar biyografik bilgiyi, kurgusal bir hikayenin merkez karakterini oluşturacak biçimde, uydurdum.
Sevgiler,
Philip Roth
Yanisi Roth, 21. yüzyıl kablolarına bakıp yaşlı ve sinirli bir adamın inadıyla “Ne biçim iş yapmışsınız, ben öyle mi dedim?” diyor. Aynı zamanda mektup, “Bize de anlat valla, nasıl yazıyorsun koca koca kitapları?” sorusuna verilmiş yorucu ve eşsiz bir cevap: Adam uyduruyor işte.
(Kaynak)
