Günün Görseli Tacikistan’da yayınlanan Rahbari Donish gazetesinin Mart 1928 sayısından (ve tab kapanmıştı bile). İttihatçılığın özgürlük meşalesi Doğu’nun Kadınlarını karanlıktan azad edecek, diyor. Öncelikle görselin alt hissesindeki şu detayı aradan çıkaralım:
“Olaylar istemediğim şekillerde gelişti.”
Rahbari Donish, yani Bilgi Rehberi, Tacikistan’ın Bolşevik/Sovyet kontrolüne girdiği sıralarda çıkmış bir dergi; geri kalmışlık, okuma-yazma seferberliği ve kadın hakları eğitim-kültür alanındaki konulara eğiliyormuş. Karikatürü görünce, dönemin Tacik kadını neye benziyordu, daha doğrusu fotoğraflarda nasıl tasvir ediliyordu diye merak ettim. Fotoğraf arşivine dalınca Rus İmparatorluğu’nun Türkistan’ı ve Orta Asya’yı kolonize ettiği ve bu süreçte antropolog ve diğer sosyal bilimcilerini bölgeye yolladığı 19. yüzyıldan da görüntüler çıktı. Kronolojik olarak:
“19 yaşında Tacik kızı.” Orta Asya Halkları serisinden, 1876. Kunstkamera Etnografya Müzesi Arşivi.
Bölgesel Tacik Teknik Lisesi, 1927. (Çekim yeri: Semerkand, Özbekistan SSC). Moskova Multimedya Sanat Müzesi arşivi.
Ivan Şagin, Komsomol Kızların SSCB Genel Buluşmasında Tacik delegeler, 1934. Moskova Multimedya Sanat Müzesi arşivi.
Stalin, Voroşilov ve Ordjonikadze, Tacikistan ve Türkmenistan delegasyonlarının kabülünde Tacik bir kadından hediyelerini alıyor, 1935. Moskova Multimedya Sanat Müzesi arşivi.
Ivan Şagin, Gençlik ve Spor Geçidi’nin katılımcıları, 1937. Moskova Multimedya Sanat Müzesi arşivi.
(Gazete küpürünü St. Petersburg’daki Milli Kütüphane’nin milli edebiyatlar bölümünden çıkaran Rustin Zerker’e teşekkürler! Gazeteyle ilgili diğer kaynak şöyle.)
