Bizler dünyanın dört bir köşesine savrulmuş, hayatın rutininde zamanın akışını unutmuşken, Türkiye’de bir yerlerde, dev bir eşek sütü kavgası yaşanıyor. Bugün bunu bilmenizi istedik.
Bundan yaklaşık bir sene önce, 6 Haziran 2012’de NTVMSNBC’de eşek sütü ile ilgili ilk haberimizle karşılaştık:
Güvence olarak Kleopatra’nın seçildiği bu sağlık haberi, herhangi bir bilimsel desteği olmayan kanser-eşek sütü iddiasını okurlarına haber olarak sunuyor. Okuyor, akan beynimizi sildikten sonra haberi daha sonra kullanmak üzere arşivliyoruz.
Yaklaşık bir sene sonra, 25 Mart 2013’te benzer bir haber bu sefer Hürriyet.com.tr’de karşımıza çıkıyor. Gelin Eşek sütü’nün bu defa Isparta’dan anırılan hikayesine kulak verelim:
Hürriyet gazetesi haber ekibi, eşek sütü sermayesinin ekmeğine yağ sürdükten sonra, gazetecilik refleksi ile, yerinde bir sağlama yapıyor ve konunun üzerine gitmeye karar veriyor.
”Eşek sütü-kanser tedavisi ilişkisine yerinde bir sorgulama yapmanın ve bilinçli gazeteciliği ortaya koymanın zamanı gelmişti!” dediğinizi duyar gibiyiz.
Hayır.
Bu haberde mantıksız gelen şu noktaya değiniliyor:
Madem Hürriyet konu hakkındaki uzman görüşü bir tıp fakültesinden değil, ilahiyat fakültesinden alıyor, biz de bu haber sayesinde öğrendiklerimizi aktaralım. Eşek sütünün haram olması bazı durumlarda yine de göz ardı edilebilirmiş:
“Bir doktor hastasına ’Sen mutlaka eşek sütü içmelisin, hastalığın ancak ona bağlıdır’ derse eşek sütü içebilir.”
Ama Türk basınının gazetecilik reflekslerinden ümidi hemen kesmeyin. Çünkü aynı haberin alt paragrafında başka bir uzman görüş daha var, üstelik bir gıda uzmanı, Doç. Dr. Ufuk Usta:
”Eşek sütü, inek sütü ve diğer süt ürünlerine göre yağ ve kazein (süt içinde bulunan bir protein) oranının düşüklüğü nedeni ile sindirimi son derece kolay bir süttür.”
İlahiyat uzman görüşü hakkında yorum yapamayız. Ama tıbbi bilimler konusunda birkaç düzeltme yapabiliriz: Öncelikle, eşek sütünün içerdiği çok yüksek orandaki laktoz nedeniyle, laktoz intoleransı olan hatırlı sayıda yetişkin kişide sindirimi epey zorlaştıracağını eklememiz lazım, sayın Doç. Dr. Ufuk Usta.
Ufuk Usta….bu ismi bir yerden hatırlıyoruz. Kendisi geçen seneki NTVMSNBC haberindeki eşek çiftliğinin sahibi:
Para, din, sağlık, kanser, eşek gibi gündemi en çok meşgul eden anahtar kelimelerin yer aldığı kavganın burada bittiğini sanıyorsanız, yanılıyorsunuz. Rakip eşek yetiştiricisi Ispartalı Yakup Zambak, Kırklarelili Ufuk Usta’ya bu sefer TRT Haber’e çıktığı şu manşetle çelme takıyor:
TRT haber de uzmanlara soruyor ve şu sonucu çıkartıyor:
Eşek sütünün ne kadar faydalı olduğu tam bilinmese de kesin olan zararlı olmadığı…
Görünen o ki Türk basını el birliğiyle yurdumuzdaki eşek çiftliklerini bir yandan ihya ederken, bir yandan halkımıza doğru bilgiyi ulaştırma gayesinden ödün vermiyor ve işin ruhani boyutunu sorgulamayı ihmal etmiyor. Eşek sütünün ahiret hayatı için güvenli olup olmadığını merak edenlere artık bir cevap var. Bu dünyada güvenli olup olmadığını sorgulayanlar için ise neyse ki Bilim-Bilmiyim var:
Eşek sütünün içerdiği yağ ve laktoz oranı gerçekten de insan sütüne en yakın olandır. Fakat bu, yetişkin bireylerde görülebilen laktoz intoleransı sebebiyle epey karın ağrısına sebep olabilir. Daha da önemlisi, anne sütüne olan benzerliği, eşek sütünü bir kanser ilacı yapmaz, literatürde eşek sütü ve kanser tedavisi adına hiçbir yayın yoktur.
Eşek sütü bültenini yakın takibe alan ve NTVMSNBC ve Hürriyet haberlerini ileten Onur Tokel ve Doruk Keskin’e teşekkürler.
(Bu yazı daha önce Bilim – Bilmiyim‘de yayınlanmıştır. Görsel: Edward Henry Landseer, Titania and Bottom)
