Lisa Eldridge ustanın bu yakınlarda ilk kitabı çıktı: Face Paint: The Story of Makeup (Yüz Boyası: Makyajın Hikayesi). Makyajın tarihine merakını vintage makyaj malzemesi koleksiyonundan ve bunlarla yaptığı uygulama videolarından biliyorduk. Youtube’a koyduğu videoların her biri ortalama yarım milyon kere izlenen Eldridge, kitabında ne nasıl yapılır yolundan gitmek yerine, makyaj endüstrisinin ve ürünlerinin bugüne nasıl geldiğinin izini sürmüş. Bir nevi imzası olan huzur veren sesi ve sakin, tatlı anlatımıyla kitabını tanıttığı videoda, “Bu konu senelerdir benim için neredeyse bir takıntıya dönüşmüştü, öyle ki bu kitabı yaratarak neredeyse bir kaşıntıyı kaşımış oldum” diyor.
Eldridge kitabı kronolojik olarak değil tematik olarak düzenlemiş, çünkü müthiş akıllı bir insan. Kitap iki bölümden oluşuyor: Antik Palet ve Makyaj Endüstrisi.
Antik Palet’teki üç bölümün her biri bir rengi ve onun üzerinden tarihteki bir dönemi ele alıyor: Kırmızı, Beyaz, Siyah. “Güzelliğin en ölümsüz tonu” Kırmızı’da, tarih öncesinde kullanılan kırmızı vücut boyaları, Antik Mısır’da hanedanlıkların kullandığı kırmızılar, Antik Yunan ve Roma derken 18. yüzyılda rouge‘un ticarileşmesine kadar gelmiş. Bu dönemlerde rouge giyen kadınlarla ilgili ne söylendiği hakkında da hikâyeler var kitapta. Eldridge, tarih yazımının büyük bölümünde olduğu gibi bu anlatıların da hepsinin erkekler tarafından yazıldığını hep vurguluyor: “Özellikle Antik Yunan’da erkeklerin makyaj yapan kadınlarla ilgili söyleyecek bayağı bir şeyi varmış” (2500 yıl ekle ne etti?) Beyazın gücü ve siyaseti hakkındaki ikinci bölümde, beyazlığın çekiciliğinin arkasındaki psikolojiyi, cilde çok zararlı olan beyazlaştırıcı malzemeleri araştırmış. Siyah’ta ise göz makyajından Antik Mısır’a, sürmeden 60’lara gidip gelmiş. Eldridge kitapla ilgili en zor şeyin on binlerce sayfalık araştırmasını 60 bin kelimeye indirmek olduğunu söylüyor.
Makyaj Endüstrisi (The Business of Make-Up) kısmında bugüne nasıl geldik sorusuna cevap aramış. Kitaptaki en sevdiğim kısım dediği “Medya ve Motivasyon: Hayali Yaratmak” bölümüne en başından, matbaanın icadından başlamış. Matbaa ile, “başka insanların neye benzediğini asla bilemediğiniz bir dünyadan, hayal gücünün kapılarını açan bir yere geçildi” diyor. Yine hemen hepsini erkeklerin yazdığı tarifler, püf noktası kitapları çıkıyor ortaya. Güzellik kültürü denebilecek mefhum ise Rönesans’la birlikte doğuyor. Geç Viktoryen dönemde daha önce bir tür ahlaksız kadın versiyonu olan tiyatro aktristlerinin yükselişiyle makyaj anaakıma kaymaya başlıyor. Hollywood’un da makyajın saygınlığını artırmasıyla dergilerdeki ilk how to’ları görmeye başlıyoruz. Daha sonra da bugün bildiğimiz reklam endüstrisi doğuyor zaten. Eldridge Conde Nast arşivlerine girip Amerikan, İngiliz ve Fransız Vogue‘larının her sayısına bakmış (neee!) ve makyajın Batı dünyasında tamamen kabul gören, saygın bir şey olduğu o noktaya isabet etmeye çalışmış. Bir yere kadar sayfalardaki kadınlar açıkça makyajlı olduğu halde, makyajın kendisi üstü kapalı, bahsedilmeyen bir öğe imiş çünkü.
Biter mi? Bitmedi. En önemli konulardan birini sona saklamış. “Sana benzemek istiyorum” bölümünde neden makyaj yaptığımızı, makyaj takıntısını yazmış. Feminist teorilere, önemli feminist düşünürlerin makyajla ilgili ne söylediklerine bakmış: “Çünkü makyajın bir paradoksu var: Feminist bir beyanda mı bulunuyoruz, erkeklerin belirlediği bir ideale uymaya mı çalışıyoruz?”
Eldridge kitabına eşlik edecek bir de müthiş eğlenceli bir video yapmış, Allahuekber dağları kadar birikmiş işimi yapmamaya bahane oldu, size altyazı çözdüm:
(Kitabı Türkiye’den almak isteyebilecekler için: Amazon‘dan direkt söyleyebilir veya Pandora üzerinden sipariş verebilirsiniz. Aşağı yukarı aynı fiyata gelecek.)
