Ay oyunlu başlık yapacağım diye… Bir daha yok, söz. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü, senelerce proje olarak bekleyip 2014’ün ilk günlerinde İngilizce çevirisiyle ilk kez raflara çıktı. 5Harfliler olarak gönlümüzde kitap kapaklarına ayrılmış ayrı bir oda olduğunu biliyor olabilirsiniz. Aşağıdaki de kitabın kapak tasarımcısı Jim Tierney‘in blogundan kapağın tasarım öyküsü:
2012 ortalarında ben hala Penguin’de çalışırken, ünlü Türkçe roman Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nün ilk İngilizce çevirisinin kapağını tasarlama görevini almıştım. O dönem eserin çevirisinin daha yarısı bitmişti, o yüzden metnin yaklaşık yarısında her cümle hafif bir değişiklikle peşpeşe 2 ya da 3 kere tekrarlanıyordu. Böyle okuyunca biraz sıkıcı ve kafa karıştırıcı oldu ama sonunda konunun çoğunu kafamda oturtabilmiştim.
Roman, tek amacı Istanbul’daki tüm saatleri senkronize etmek olan absürd bir bürokratik kurumun, Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nün oluşumuyla ilgili. Altmetinde Doğu ve Batı, Modernite ve Gelenek arasındaki gerginlik işleniyor ve hikaye tüm bu absürditeyi ve saçmalığı istifini bozmadan anlatan çok ciddi bir karakter tarafından aktarılıyor.
Orjinal planda kitabı özel baskı olarak sert kapakla basmak vardı. Türk geleneğinin, saatçiliğin ve absürditenin kombinasyonunu vurgulayan çarpıcı (ÇN: sözlükte “bold” kelimesinin karşılığı olarak verilen kelimelerden birinin “taşaklı” olduğunu biliyor muydunuz?), rengarenk, 50’li yılların tarzından ilhamlı tasarımlarla başladım:
Tam Birinci Round tasarımlarımı bitirdiğim sırada proje çeviri sorunları nedeniyle durduruldu. Yaklaşık bir sene geçtikten sonra kapak masaya geri geldiğinde, daha sakin ve ciddiyetli türden bir merak uyandırıp aynı zamanda yine de oyunlu yönünü koruyacak kağıt kolajı denemeye karar vermiştim:
Bu tasarımlar oldukça iyi karşılandı, ancak kapak 2013’ün ortalarına kadar yine rafa kondu. O noktada yayıncı sert kapaktan vazgeçti, onun yerine romanı Penguin Classic olarak yumuşak kapak verisyonuyla çıkarmaya karar verdi. Kitabın üzerine giydirilecek ve altındaki dizaynı gösterecek delikleri olan özel bir kaplama yapılacaktı.
Bu da kendi başına da ilginç olacak ve aynı zamanda kaplamanın kapak tasarımıyla etkileşimine olanak veren yeni bir tasarım anlamına geliyordu.
En sonunda, nihai tasarım için rengi bordoya döndürdük:
