Çok beğenerek takip ettiğim sosyolog Tressie McMillan Cottom’ın ara ara seslendirdiği bir tavsiyesi var: Hetero bir ilişkide olan kadınlar sadece kendilerine ait, özellikle kocalarından gizli bir banka hesabı edinmeli ve orda “çekip gitme parası” biriktirmeli.
Ben böyle bir hesabı yıllar önce annem için açtım. Babam geçen sene ölene kadar oraya aylık düzenli olarak para gönderiyordum. Annemle babamın evliliğindeki temel dengesizliklerden biri annemin finansal özgürlüğünün ve güvenliğinin olmamasıydı. Bir diploması yoktu, maaşlı bir işte de çalışmıyordu. Hocalık yaparak kazandığı üç beş kuruş olurdu bazen, onu eski bir el çantasının gizli bir cebinde saklardı. Bazen de market, pazar parasından artırıp saklardı, sonradan öğrenmiştim. Hayatımızın çoğunu fakir olarak geçirdik. Ama aile bireyleri arasında fakirlik farkı vardı. Babamın anneme verdiği para sadece ev giderleri için olurdu. Yani aslında annem babamdan daha fakirdi. Erkeklerin finansal sömürüyü bir kontrol taktiği olarak kullandığını öğrenmem yıllar aldı.
Ben üniversiteye başladığımdan beri kendi kendimi besliyorum, finansal olarak kimseye bağlı değilim. Birkaç ay önce uzun süreli erkek arkadaşımla evlendim. Evlilik sonrası ortak bir banka hesabı açalım mı diye kısaca tartıştık. Birçok arkadaşımın normali bu. Ortak bir hesap ve maaşlar oraya yatıyor, faturalar oradan ödeniyor. Evlilikte makul bir adım gibi, iki hayatın birleşmesi. Halbuki bir insana duygusal olarak gözüm kapalı şıp diye bağlanırken beni çok korkutan olaylardan biri finansal bağımlılık. Kızların eğitim almasının çok desteklenmediği bir çevreden geliyorum. Böyle bir çevrede annem hep “okuyun da kimseye muhtaç olmayın” dedi bizlere. Buradaki “kimse”nin “koca” olduğunu sonradan farkettim. Annem bir mesleğin bizi finansal olarak bir erkeğe bağlayan tuzak gibi evliliklerden koruyacağına inanıyordu muhakkak. Ama görünen o ki bazen meslek sahibi olmak bile yeterli değil kadınlar için. Biriktirilmiş paranızın olması en önemli şart gerektiğinde kaçıp gidebilmek için.
Prof. McMillan Cottom’ın twitinin altına yazılan yüzlerce yorum da bunu gösteriyor. Yorum yapan kadınların bazıları bu tavsiyeyi büyükannelerinden almışlar, bazıları annelerinden, birkaç tanesi babalarından hatta: Eşinden ayrı bir paran olsun. Kiminle evlendiğin önemli değil, nasıl iyi bir insan olduğu önemli değil. Her erkeğin eşini sömürme, şiddet gösterme, öldürme potansiyeli var. Birkaç sene harika bir insan olup sonrasında değişme ihtimali var. Bunları sürekli görüyoruz. (Hatta evliliğin hetero olmasına da gerek yok şiddet için.) Gecenin bir yarısı bastırıp gitmen gerekirse seni birkaç ay ayakta tutabilecek birikimin var mı?
Tabii ki bazılarımızın kenara koyacak para bulması çok zor. Dediğim gibi, annem için de bu çok zordu. Fakat annemin o eski el çantasını azıcık da olsa hiç parasız bırakmamış olması bana bunun hayati önemini gösteriyor. Belki kiraya yetmez, ama bir taksiye binip güvenli bir yere varmaya yeter. Kenarda dursun, senin olsun, sana güç versin. Bu tavsiyeye kesinlikle kulak verin sevgili kadınlar: Sadece kendinize ait paranız olsun.
Ana görsel: Mark Wagner ve Joey Parlett’in Cennet ve Yeryüzü işinden detay.
