Bu gördüğünüz ev, Kanada kırsalında iki katlı terk edilmiş bir çiftlik evi. 2004’te Kanadalı heykeltraş Heather Benning evin tam ortasına bir kadın heykeli yapıyor. Ayakları giriş katında, gövdesi ikinci katta ve başı da çatıdan fırlayan bir heykel bu. Kadın, ikinci kat penceresinden fırlayan elinde bir de bez tutuyor. Bu, çiftlik evlerinde (ve aslında hemen her tür evde) bitip tükenmek bilmeyen ev işlerinin kadınların hayatlarını nasıl tükettiğini anlatan bir iş. Bir ev ve kadın bedeni birbirlerine dönüşerek, birbirlerini tamamlayarak, yer yer de karşılıklı varlıklarını eksiltip, artırarak var oluyor (ve burada boğazıma bir el yapışıyor sanki!)
Bu işin adı The Marysburg Project ve hakkında Benning’in web sitesinde çok az bilgi var, başka bir yerde de bilgi bulamıyorum. Evi nasıl bulduğunu, fikrin nasıl ortaya çıktığını, heykelin yapılış sürecini, ne kadar zaman aldığını merak ediyorum. Bir yandan da, derdini zorunu mükemmel bir açıklıkla ifade eden dümdüz bir iş olduğunu düşünüyorum bunun. Kendi bedenlerinden defalarca büyük mekanların içinde durmadan hareket ederek evlerin devamlılığını sağlıyor kadınlar. Başkalarının hayatları bu devamlılıkla kesişiyor ve sürekli tekrarlandıkları için görünmez hale gelen ev işleri, kadınlarının hayatlarıının yerini hepten alıyor.
Ve yani, aslına bakarsanız heykel pek de o kadar gözalıcı değil. Çatıdan fırlayan başta, evin ikinci kat duvarından içeri giren kolda, ayaklarda ve heykelin genel havasında bir kaba sabalık var. Bana bu işte en çarpıcı gelen, ev işlerinin kadın bedenin üzerindeki hakimiyeti ve hatta bu işlerin kadın ömrünü düpedüz sömürdüğünü, yok ettiğini anlatmak için Benning’in, başka türden bir devasa işin altına girmesi. Fikrin aklına geldiği ilk an, “ben bu eve kocaman bir heykel yaparım, sekiz metreyi geçer boyu, bunu yapmam çok zaman alabilir ama olsun, değer” diyerek, işin büyüklüğünden hiç yüksünmemiş olması. Gerçi Benning’in devasa işlerden kaçınmadığını Bebekevi projesinde görmüştük. Orada da yine terk edilmiş bir çiftlik evini aylar süren uğraşlarla dönüştürerek, yetişkinler dünyasına bir Bebekevi olarak sunmuş ve bizi yüzlerce anıyla ve soruyla başbaşa bırakmıştı.
Bu proje, Benning tarafından 2004’te bitiriliyor, ve 2011’de meçhul şahıslar tarafından tahrip ediliyor. İkinci kat penceresinden çıkan el ve elindeki bezle oldukları yerden koparılıyor. Gövde ve dirsek kısımları parçalanmaya çalışılıyor. Aslında bir anlamda, bu türden bir vandalizmin projeye başka bir anlam kattığı bile söylenebilir. Ev işi diye diye tüketilen hayatlara genelde gösterilmeyen saygının başka türden bir tezahürü belki?
Son olarak, Çamaşır İpleri yazısını hatırlıyor musunuz? Orada da ev işlerinin bir türü etrafında birikip duran hikayeler vardı.
Bu yazının ilk hali Ne Güzel Şeyler‘de yayınlanmıştı.
