Evet. Son dönem Yunan Kalpsökümcülüğü’nün mühim simalarından Theodora Athanasiou huzurlarınızda efendim. Kendisi baglamas, lavta, neşter gibi bilumum enstrümanı tambur tumbur çalmasının yanı sıra sirenvari sesiyle gönül telimizi titreten müzisyen bir kişilik. Zamanında Kadıköy’de God Save the Rest grubuyla beraber yaptığı açık kalp ameliyatında da tir tir titretmişti söz konusu teli.
Listedeki şarkıları tabii ki kafama göre seçtim. 1930’lardan rebetiko şarkıları, birkaç tane de daha geç dönemden şarkılar. Ne mi anlatıyorlar? Mesela “Kalogria” (1937) bu yalan dünya’dan bıktığı için dağ başında bir manastıra kapanmak isteyen bir kadını. Karalara bürüneceğim, rahibe olacağım diyor. Yapma etme diyorsun, dinletemiyorsun. “Çerkeza” (1934) şekerli misin vay vay kıvamında bir Çerkez kadınına yazılmış, yar yar aman şeklinde çiftleşme amaçlı sesler içeriyor.
Sonra Theodora yaylı tambur refakatinde bir amanes, yani gazel okuyor. Ahmet Refik’in “Karanlık Ufuktan Güneş Doğmadı”sını hatırlatırcasına, ne olur söksün şu şafak, derin derin inlesem, derdimi tasamı fırlatıp atsam diyor. Şafak sökmüyor, şafaksökümü yasaklanmış. Yunan radyolarında amanes yayını yollu kalpsökümü de Metaxas rejimi tarafından yasaklanmıştı. Dertleneceksen de Avrupalı gibi dertlen, elimizde bu amaçla devasa bir repertuar var, ‘Türk müziği’ni bırak diyorlardı. Kısa süre önce aynı gerekçeyle İstanbul ve Ankara radyolarında da gazel okunmaz olmuştu. Ahmet Refik Darülfünun’dan atılmış, Büyükada’da yokluk içinde ölmüştü. İki komşu ülke, birbirimize küs, Avrupalı gibi dertlenmeye çalışıyorduk. Theodora’nın (Türkçesiyle Allahverdi’nin) hipster model amanes’ini bizlere
ulaştırmaksa Yunanistan Komünist Partisi’nin eski kanalı 902 TV’ye nasip oldu.
“Geia sou Lola meraklou” (1935) tekkede nargile içip buzuki çalan, (‘erkek dansı’ olarak görülmesine rağmen) zeybek oynayan, uyuşturucu müptelası meraklou Lola’yı anlatıyor. Bu ‘meraklı’ bildiğimiz ‘meraklı’ değil yalnız, zamanın argosunda ‘tutkulu’ gibi bir manası var. Belli ki Lola, rebet aleminde derbederissa, yani ‘derbeder kadın’ denilen, kafasına göre takılıp ‘anı yaşadığı’ ve geleneksel Yunan kadınının temsil ettiği ne varsa tersini yaptığı için manga ortamında sevilip sayılan kadınlardandı. Bir taraf mutaassıplık müessesesiyse, diğer taraf Lolalık müessesesiydi.
Şarkılar böyle gidiyor. Kalanını da sizin hayal gücünüze bırakalım. Güneşli havada dinlemeyelim. Bahar geldi, arılar vızıldıyor, Selahattin Pınar “Bahar olsun da solsun bütün çiçekler” diye gazel okuyor, sus be adam! tamam anladık hayat boktan, ama çık bir dışarı dolaş, bir Boğaz’a in, git Lola’yı bul, onu örnek al biraz. Beraber dondurma yiyin, ne bileyim Maçka Parkı’na falan gidin.
Ana görseldeki fotoğraf
