Tayvan iki haftadır cinsel taciz ve saldırı iddiaları ile çalkalanıyor. Olayların çıkış noktası ilhamını Netflix’in yeni politik drama dizisi Wave Makers’dan alıyor.
“Bunun peşini bırakmayalım, tamam mı?”
Netflix’in yeni politik drama dizisi Wave Makers Tayvan’da bir seçim döneminde çalışan parti çalışanlarını konu ediyor.
Dizinin bir sahnesinde Zhang Ya-jing adında parti çalışanı genç bir kadın, partili bir erkek tarafından taciz edildiğini partinin sözcüsü Weng Wen-fang’a anlatıyor.
Olayın açığa çıkmasının partiye zarar vereceğini bilmesine rağmen Weng Wen-fang “Bunun peşini bırakmayalım, tamam mı? Bazı şeyleri böyle kolay söküp atamayız. Yoksa kuruyup ölürüz.” diyor ve Zhang’e yardım sözü veriyor.
Bu iki kadın arasındaki sahneden etkilenen Chen Chien-jou yaşadığı cinsel tacizi anlattığı Facebook paylaşımına Weng Wen-fang’ın bu sözlerini alıntılayarak başlıyor: “Bunun peşini bırakmayalım, tamam mı?”
“Kendimin Weng Wen-fang’ı olacağım.”
Tayvan’ın iktidar partisi Demokratik İlerici Parti’nin (DİP) eski bir çalışanı olan Chen Chien-jou Facebook paylaşımında DİP’in eski bir üyesi tarafından cinsel saldırıya uğradığını ve bunun üzerine o zamanlar DİP’in kadın kolu başkanı olan Hsu Chia-tien’e gittiğini söylüyor. Chen’in anlattığına göre Hsu çığlık atmadığı ya da arabadan atlamadığı için kendisini suçluyor, üstleriyse olayı gizlemesi gerektiğini söylüyor.
Yaşadığı hayal kırıklığı ve öfkeyi dile getiren Chen Chien-jou yine diziye referansla şöyle diyor: “Unutabileceğimi sandım ama son zamanlarda diziyi izlediğimde bunaldım ve neredeyse ölene kadar ağladım. Kadın haklarını savunan kişi benim Weng Wen-fang’ım olamadı, bu yüzden ben de kendimin Weng Wen-fang’ı olacağım.”
Tayvan’ın #MeToo’su
Chen Chien-jou’nun bu paylaşımının ardından onlarca kişi kendi deneyimlerini sosyal medyada paylaştı. Başlarda iktidar partisinden üst düzey siyasetçi ve bürokratlara yönelik cinsel taciz ve istismar iddiaları zamanla muhalefet partilerinden ve sanat, spor, akademi camiasından isimleri de içeren bir ifşa hareketine dönüştü.
İfşa edilen isimler arasında Tiananmen Meydanı protestolarının lideri gibi ünlü isimler var. Dizinin senaristlerinden Chien Li-ying de sosyal medyadan öğrencilik yıllarında şair Bei Ling tarafından cinsel saldırıya uğradığını yazdı.[1]
Wave Makers’ın senaristleri Peng Wei-chao (sol) and Chien Li-ying (sağ). Kaynak
Kimileri bu hareketi Tayvan’ın#Metoo’su olarak adlandırsa da dizinin senaristlerinden Peng Wei-chao bunun “sadece başlangıç olduğunu” söylüyor. Peng’e göre gerçek#MeToo ancak “daha muhafazakâr çevreler de dahil olmak üzere toplumun genelinde gerçekleştiğinde” mümkün olacak.[2]
Senarist Chien Li-ying ise “bunun peşini bırakmayalım” repliğinin “mağdurların yardım edildiği, desteklendiği ve kendilerini suçlamalarına gerek olmadığının söylendiği” bir toplum özlemini somutlaştırdığını söylüyor.[3]
Chien Li-ying, özellikle Tayvan gibi, fedakârlık kültürünün etkili olduğu toplumlarda “mağdurlarların otosansüre meyilli” olduğunu, bunun da “daha büyük bir amaç uğruna kendimizi feda etme” duygusuyla iç içe geçtiğini söylüyor.
İstifalar, Özürler, Reform Sözleri
Chen’in paylaşımından bir gün sonra partinin Genel Sekreter Yardımcısı Hsu Chia-tien görevinden istifa etti. Ayrıca çalışma bakanı yardımcısı sekreteri Tsai Mu-lin, örgütsel işlerden sorumlu müdür yardımcısı Lin Nan-ku, başkanlık politika danışmanı Yan Chih-fa gibi isimler de istifa etti.[4] Tayvan devlet başkanı Tsai Ing-wen (Tayvan’ın ilk kadın başkanı) de olayların ardından iki kez özür diledi.
DPP Genel Sekreteri Hsu Li-ming (soldan ikinci) ve parti yetkilileri, partinin çok sayıda cinsel taciz iddiasını yanlış ele alması nedeniyle Taipei’de düzenlediği basın toplantısında eğilerek özür diledi (CNA). Kaynak
DİP’in başkanı Lai Ching-te cinsel istismara karşı sıfır tolerans politikası uygulayacaklarını açıkladı. Bunun için kişilerin olayları doğrudan bildirmelerini sağlayan bir mekanizma oluşturulacak, yalnızca cinsiyet eşitliği departmanı başkanının erişebileceği bir e-posta adresine olayın ayrıntıları gönderilebilecek, adli yardım ve danışmanlık hizmeti verilecek, sicilinde cinsel istismar suçu olanlar partiye bir daha alınmayacak, toplumsal cinsiyet eşitliği üzerine eğitimler geliştirilecek.[5]
Tiananmen Meydanı protestolarının 34. yıl dönümünden birkaç gün önce DİP’e karşı gelen suçlamaların zamanlamasının manidar olduğunu düşünenler de var. Ocak ayında yapılacak başkanlık seçimlerinden önce gelen bu suçlamaların DİP’in kampanyasına zarar verebileceği de söyleniyor.
[1] “TV writer accuses exiled poet Bei Ling of sexual assault,” 4 Haziran 2023, https://www.taipeitimes.com/News/taiwan/archives/2023/06/04/2003800954
[2] “A #MeToo wave is sweeping Taiwan, thanks to a Netflix hit,” 11 Haziran 2023, https://edition.cnn.com/2023/06/10/asia/taiwan-metoo-netflix-wave-makers-intl-hnk/index.html
[3] “A #MeToo wave is sweeping Taiwan, thanks to a Netflix hit,” 11 Haziran 2023, https://edition.cnn.com/2023/06/10/asia/taiwan-metoo-netflix-wave-makers-intl-hnk/index.html
[4] “Taiwan Rocked by Wave of Sexual Harassment, Assault Allegations,” 14 Haziran 2023, https://thediplomat.com/2023/06/taiwan-rocked-by-wave-of-sexual-harassment-assault-allegations/
[5] “DPP’s Lai outlines new rules to combat sexual harassment,” 2 Haziran 2023, https://focustaiwan.tw/politics/202306020020
Ana görsel: Wave Makers’dan bir sahne, Zhang Ya-jing ve Weng Wen-fang. Kaynak
