Maya, baştan sona bir hikayeyi, Türkçe popüler müziğin 80’lerden bugünün müziğine ve Fatih Karaca’nın Mabel Matiz’e dönüşümünün hikayesini anlatıyor. Şarkılar birbirleriyle, önceki albümlerden şarkılarla ve Türkçe pop tarihiyle konuşuyor. Mabel “Yıldızların Peşinde”de açıktan kendini büyüten yıldızlara selam gönderirken, diğer şarkılarda bu selam biraz daha derinlerde. 80’ler ve 90’ların o şaşaalı, dopdolu birikimini bugünün müziğiyle yeniden yaratıyor ama bunu yaparken o dönemden hiç kimseyi taklit etmiyor, kendi özgün dilini oluşturuyor.
Intro’daki Cenk Erdoğan’ın şahane yaylı tambur taksimiyle şarkıların müzikal yolculuğunun doğudan geçeceğini anlıyoruz. Kendi yazdığı keman melodisi eşliğinde “Ortadoğu’nun kadim topraklarına ve bütün güzel çocuklarına” ithaf edilen Fırtınadayım’da Mabel hikayesini anlatmaya yaşadığı dünyadan başlıyor. 6 dakika uzunluğundaki, Sibel Gürsoy’un eşlik ettiği, perküsyon ve nefes ağırlıklı Mendilimde Kırmızım Var ile bir ayine dalarken, Öyle Kolaysa ile 70’ler sonu 80’ler başı arabesk döneme geçiş yapıyoruz. Babamı Beklerken’de Derya Türkan’ın kemençesi ilk dönem İncesaz naifliğinde bir fon oluştururken kahramanımız bize çocukluğunun “ovulmazsa kalbine yürüyecek” yaralarını tüm içtenliğiyle anlatıyor. Sıla ile birlikte yazdığı Sarmaşık dillere dolanacak bir pop hiti, hemen arkasından gelen kalbinin “kazdıkça büyüyen” Çukur’u ise son derece kişisel bir kendini arayış öyküsü.
Mabel Matiz’in sözlerinde bugüne kadar yer yer hissedilen hafif çekingen, biraz üstü kapalı imalar bu albümde açık sözlü ve dürüst bir anlatıma bürünmüş. Sezen’in “kız hepsi senin mi?”, “yakalarsam muck muck”, “hey seni yerler” gibi sözlerde ortaya koyduğu yırtıklığı Ayrılık Buna Denir, Canki ve Comme un animal’de şimdiye dek Türkçe popta görülmemiş bir dürüstlükle cinsel devrime dönüştürüyor. Sarışın Değil ile önceki albümün hitlerinden Sarışın’a gönderme yaparken, Pembe’de “yanıyorsam sana ne, korkmam”daki korkmam’ın ikinci hecesine gizlenmiş “aslında ödüm kopuyor” tınısı Mabel’in sesiyle şarkı sözlerinin arkasına saklayabileceği anlamları bize gösteriyor.
Albüm orkestrasyon olarak çok güçlü. Bir enstrüman çalınacaksa onu yapacak en iyiyi bulup getirmekte tembellik edilmemiş. Kemençede Derya Türkan, saksafonda enstrümanıyla duyguları aktarmada nasıl usta bir aracı olabileceğini gösteren Korhan Futacı (bkz. Yaban’ın son 1 dakikası), yaylı tamburda Cenk Erdoğan, zurna ve neyde Eyüp Hamiş ilk akla gelen isimler. Elbette tüm bu düzenlemeleri bir oya gibi işleyen Sabi Saltıel, Mabel’in müziğini okumayı ve onu bir ressam gibi rengarenk boyamayı başaran en önemli isim. Yine Türkçe pop tarihine dönüp bakacak olursak 70’lerden aramızdan ayrıldığı 1996 yılına kadar Onno Tunç çalıştığı her şarkıcıya hot couture bir terzi gibi onlara en uygun kumaşları seçen ve kıyafetleri diken bir aranjör oldu (bkz. Sezen Aksu’nun 80’ler dönemi ve Gülümse, Zuhal Olcay’ın Oyuncu, Nilüfer’in Yine Yeni Yeniden albümleri). 90’lardan bugüne Ozan Çolakoğlu da Tarkan’ın albümlerinde ona cuk oturan düzenlemeler yaparken, Gülşen’in son dönem albümlerini ve Göksel’in “Bende Bi’ Aşk Var” albümünü solistlerin müzikal kimliğine göre düzenledi. Sabi Saltıel de, efsane müzik okulu Berklee College of Music’de aldığı eğitim ve müzikal birikimi ile Mabel’in müziğini en az selefi aranjörler kadar iyi işlemeyi başarmış.
Sabi Saltıel, 5’i Mabel ile birlikte olmak üzere, toplam 18 şarkının düzenlemesini yaparken konuk olan diğer üç aranjör de sound bütünlüğünden kopmadan kendi renklerini albüme katmış. Çukur’da ve Pembe’nin ikinci versiyonunda Taner Yücel, Dualar Değişir’de elektronik müziğin şahane ismi Başak Günak (Ah! Kosmos) ve bonus trackler’de Mark Dobson harika işler çıkarmışlar.
Maya, bu yazın, sonbaharın, kışın, sonraki ilkbaharın ve dahi 2019 yazının hitlerini üretmekle kalmayıp onyıllarca dinlenecek, Türkçe popüler müzik tarihi anlatılırken kilometre taşlarından biri olarak anılacak nitelikte bir albüm. Albümü aşağıdaki kanallardan dinleyebilirsiniz.
Mabel Matiz – Maya
Spotify | Apple Music | Youtube
