Bundan 6 yıl önce… Woody Allen, ünlü isimlerden oluşan bir oyuncu kadrosu, Barselona, aşk, cinsellik, ilişkiler ve filmin en önemli detayı olarak yayılan Scarlett Johansson ile Penélope Cruz’un öpüştüğü bilgisi… Filmi cazip kılacak bir sürü etiket – anahtar kelime daha film çıkmadan dolaşıma girmişti. Tabii merak arttıkça beklenti de artıyordu. O atmosferi birkaç yıl kadar ıskalayarak da olsa Vicky Cristina Barcelona’yı nihayet izledim.
İlk bakışta derinlikli çizilmiş gibi görünen ve hayata – ilişkilere dair ‘entelektüel’ laflar eden kadın karakterlerin yarattığı ilk izlenim, yerini hızla tam aksi düşüncelere bıraktı. Allen’ın diğer pek çok filminden alışık olduğumuz (zaman zaman kendisinin oynadığı) entel görünümlü ‘boş’ konuşan karakterlerin sarkastik mizahi da yoktu bu kadınlarda üstelik. Kendi iradeleriyle herhangi bir hamle yapamayan; alabildiğine derinliksiz; ne yaptıklarını, ne düşündüklerini ve hatta ne konuştuklarını açıklayan dış sesten fırsat kaldığında esas çocukla (Javier Bardem) ya da birbirleriyle sadece ilişkiler (erkekler) hakkında konuşan kadınlar vardı.
Filme dair memnuniyetsizliğim o kadar yüksekti ki biter bitmez Google’a ‘vicky cristina barcelona feminist review [inceleme]’ sözcüklerini art arda yazdım. Zamanında çok sevildiğini hatırladığım film hakkında benimle benzer düşünen birileri çıkar mı diye araştırırken Bitch Flicks adli sitede karşıma çıkan yazı hem yalnız olmadığımı hissettirdi, hem de herkesle paylaşmak ve üzerine tartışmak istediğim heyecan verici bir duyuruyu görmeme vesile oldu. İlgilenenler filmle ilgili inceleme yazısına buradan ulaşabilir.
3 paragrafın ardından gerekli açıklama: Vicky Cristina Barcelona üzerine bir inceleme yazmak için (biraz!) geç kaldığımın farkındayım, aslında böyle bir niyetim de yok. Ama bu filmdeki performansıyla ödüllere doymayan Penélope Cruz’un canlandırdığı, öve öve bitirilemeyen karakter beni nasıl oldu da tam tersine bu kadar baydı diye düşünürken önce üstte bahsettiğim yazıyla ve hemen ardından yine ayni sitede son dönemdeki kadın karakterlerle ilgili yapılan yazı çağrısıyla karşılaşmak ilginç bir tesadüf oldu. Bu çağrının, Penélope Cruz’un canlandırdığı karakterde yapıldığı gibi, anti-kahraman bir kadın karakter yaratmak için yüzyıllar öncesinden kalma histeri kartını kullanmak dışında yolların da olduğunu göstermesi açısından tartışılmaya değer olduğunu düşünüyorum.
Bu arada İngilizce yazmakla ilgilenenler için, Sinemada ve TV’de kadınlığa dair basmakalıp yargıları yeniden üretmeyen ‘itici’[unlikeable] kadın karakterlerin, anti-kahramanların yükselişte olduğu iddiasıyla yola çıkan siteye yazı göndermek için son tarih 20 Şubat. İlgileniyorsanız çağrıyı buradan detaylıca inceleyebilirsiniz.
– Ne yapmak istediğini bilen, karizmatik, hedef odaklı ve o hedefe ulaşmak için önüne çıkan tüm engelleri aşabilecek bir kadın…
– Megaloman, sürekli mızmızlanan, takıntılı, kendi istediği şey olmayınca beklenmedik şeyler yapabilecek bir kadın…
– Kilolarına bakmadan mini şortlar giyen, ne oturmasını kalkmasını ne de nerede ne söyleneceğini bilen, patavatsız bir kadın…
– Sadece canı istediği için soyunmuş, saçını çok başarısız şekilde kesmiş, kimin ne dediğine bakmadan ne isterse onu yapan bir kadın…
Son zamanlarda karşımıza çıkan anti-kahraman kadın karakter örnekleri de çağrıda sorulan sorular da çoğaltılabilir: Bu ‘itici’ kadınlar geleneksel anti-kahraman kadın karakter örneklerinden nasıl farklılaşıyorlar? Madem bu denli antipatikler, neden yine de yaratılıyorlar? Neden hala izliyoruz? Ve neden bu kadar ödül ve övgü alıyorlar?
Özellikle dizi izleyicisiyseniz çağrıda bahsedilen karakterlerden en az birini büyük ihtimalle takip ediyorsunuzdur ya da etmişsinizdir. Peki, çağrıda bahsedilmeyen farklı örnekler var mı? Daha önce 5Harfliler’de üzerine konuşulan filmlerden biri olan bol tartışmalı Gone Girl’ü bu çağrıda bahsedilen anlamda bir anti-kahraman kadın hikâyesi olarak okuyabilir miyiz mesela? Ya da bu karakterleri son döneme ait, yeni bir kategori olarak görmek ne kadar doğru? Pek çok yere gidebilecek bu tartışma için Bitch Flicks’teki çağrı bahene, biz esas kadın anti-kahramanları burada toplayalım diyorum. Yorumlarda bulaşalım.
