Hollanda merkezli Women on Waves’in (Dalgalar Üstündeki Kadınlar) kürtaj gemisi şimdi de Guatemala sularında! Örgüt, geçtiğimiz Perşembe günü yayınladıkları basın bildirisinde, Guatemalalı kadın örgütleriyle işbirliği içerisinde gerçekleştirecekleri kampanyayı duyurdu. Bu kampanya dahilinde kürtaj gemisi Puerto San Jose limanından, istenmeyen gebelikleri olan kadınları gemiye alarak kürtaj hizmeti sunmayı hedefliyor. Guatemalalı kadınlar Women on Waves’in yardım hattına başvurarak randevu alabilecek ve daha sonra ülkeden 120km uzaklıkta uluslararası sularda yasal olarak güvenli kürtaj hizmetine erişebilecek.(1)
Guatemala’da kürtaj yalnızca kadının hayati tehlikesi varsa serbest. Ülkede her yıl yaklaşık 65.000 yasadışı kürtajın gerçekleştiği tahmin ediliyor. Araştırmalar, her yıl yaklaşık 21.600 kadının güvensiz kürtaj koşullarına bağlı komplikasyonlar nedeniyle hastaneye yatırıldığını ve anne ölümlerinin temel sebeplerinden birinin de yine bu koşullar olduğunu ortaya koyuyor.(2) Geçtiğimiz yıl patlak veren Zika krizinden sonra da kürtaja erişim temel bir sorun olarak ortaya çıkmıştı. Daha önce Women on Web tarafından yapılan çalışmalar, Zika krizi sonrası Latin Amerika’daki kadınların kürtaj talebinin neredeyse %100 oranında arttığını ortaya koymuştu.(3)
REUTERS/Luis Echeverria
Guatemala Suları: No Pasaran?
Örgütün Perşembe günki basın toplantısından hemen sonra Guatemala ordusu bir basın bildirisiyle tüm eylemi takip edeceklerini ve geminin ülkenin milli sularına giriş ve çıkışına engel olacaklarını duyurdu. Buna karşılık Women on Waves ekibi de gerekli lisansı ve ilişkin belgeleri aldıklarını ve ordunun bu hamlesinin yasadışı olduğunu belirtti.
Bu, Women on Waves ekibinin karşılaştığı ilk engel değil. Gemileri İrlanda, Polonya, Portekiz, İspanya ve Fas seferlerinde de benzer engellemelerle karşılaşmıştı. 2004 Portekiz kampanyası sırasında Portekiz hükümeti kürtaj gemisine karşı savaş gemileri göndermiş ve ülkeye girişe izin vermemişti. Kampanyadan iki buçuk yıl sonra ülkede kürtaj referandum sonucu yasallaştı. Örgüt, Portekiz hükümetine karşı açtığı davayı 2009’da kazandı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kürtaj kısıtlamalarının yalnızca milli sınırlar içerisinde geçerli olabileceği ve örgütün hiçbir Portekiz yasasını delmediği gerekçesiyle Portekiz hükümetini ifade özgürlüğüne müdahale etmekten mahkûm etti.(4)
Güvensiz Kürtaj ve Abluka
Şu anda Guatemala’da Women on Waves gemisi ablukada. Ekibin gemiden inmesine izin verilmiyor. Yasaklamanın, kürtajı durdurmadığını biliyoruz. Bugün kürtajın erişilebilir olmadığı birçok ülkede güvensiz kürtaj sorunu beliriyor. Birçok kadın merdiven altı veya güvensiz yöntemlere başvurarak istenmeyen gebeliklerini sonlandırmaya çalışıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yıl 47.000 kadın komplikasyonlardan yaşamını kaybediyor. Örgüt, bunların yalnızca kayda geçmiş vakalar olduğunu belirtirken, bu ölümlerin önlenebilir ölümler olduğunun da altını çiziyor.
Women on Waves ekibi Guatemala hükümetinden kürtajı ceza kanunundan çıkarmasını, ücretsiz kürtaj ve korunma hizmetlerine erişimi sağlamasını ve bilimsel verilere dayalı bir cinsel sağlık ve üreme hakları eğitiminin okullarda verilmesini talep etmekte. Ordunun henüz bu taleplerle ilgili bir açıklaması yok.
Geçtiğimiz sene Zika krizi patlak verdiğinde El Salvador hükümeti kadınlara 2018’e kadar hamile kalmamalarını tembih etmişti, Columbia hükümeti ise kadınların gebelik planlamalarını 6 ila 8 ay ertelemelerini telkin etmişti. Kadınlar zaten karşı karşıya kaldıkları tehdit sonucunda ne yapacaklarını biliyorlardı da, ne düzenli korunma yöntemlerine ne de güvenli kürtaj hizmetlerine erişimleri bulunmamaktaydı. Kadınlara hamile kalmamayı tembih eden hükümetler de bu konuda hiçbir eylemde bulunmadılar. Şimdi yine benzer bir duyarsız akıl, kadınların gerçekliklerini ve ihtiyaçlarını görmezden geliyor ve kürtaj gemisinin Guatemala’daki faaliyetlerini engelliyor. Aslında mesele ne gemi kampanyası, ne de abluka. Gerçek şu ki güvensiz kürtaj koşulları kadınları ölüme itiyor. Kadınlar ise tembihlerin ve telkinlerin muhatabı değil, kendi haklarının öznesi olma mücadelesi veriyor.
(1)-Örgütün basın bildirisi.
(2)-Guttmacher Enstitüsü’nün Guatemala dosyası.
(3)-Request for Abortion in Latin America Related to Concern about Zika Virus Exposure.
(4)-Portekiz AİHM Kararı.
Fotoğraflar: REUTERS/Luis Echeverria, Kaynak
